USAID,αποκάλυψη 500 ονομάτων.

Η USAID (Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ) είναι μια αμερικανική κυβερνητική υπηρεσία που έχει αναλάβει την υλοποίηση ανθρωπιστικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων σε όλο τον κόσμο, προωθώντας τη σταθερότητα, την ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια σε διάφορες περιοχές.

 Η παρουσία της USAID στην Ελλάδα έχει ιστορικές ρίζες και εξελίσσεται μέσα από διάφορες συνεργασίες και έργα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής προόδου της χώρας.

Ιστορικό και ρόλος της USAID στην Ελλάδα.

Η παρουσία της USAID στην Ελλάδα ξεκινά από την δεκαετία του 1940, όταν η χώρα αντιμετώπισε σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Η USAID συνέβαλε στην ανασυγκρότηση της χώρας μέσω προγραμμάτων χρηματοδότησης, τεχνικής βοήθειας και αναπτυξιακής συνεργασίας.

 Με την πάροδο των ετών, η συνεργασία συνεχίστηκε, επεκτείνοντας τους τομείς της και προσαρμόζοντας τα προγράμματα στις σύγχρονες ανάγκες της χώρας.

Σήμερα, η USAID εξακολουθεί να είναι παρούσα στην Ελλάδα και συμβάλλει σε πολλές διαφορετικές περιοχές, όπως η οικονομική ανάπτυξη, η δημοκρατική διακυβέρνηση, η υγεία, η εκπαίδευση και η προστασία του περιβάλλοντος.

 Η συνεργασία της USAID με ελληνικές κυβερνητικές αρχές, τοπικές οργανώσεις, και ιδιωτικούς τομείς έχει ως στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.

Η επίθεση του Παύλου Πολάκη.

Η ανάρτηση του Παύλου Πολάκη, αναφερόμενη σε φήμες για «λαδώματα» που προέρχονται από την USAID, έχει προκαλέσει αίσθηση στην Ελλάδα.

Στη δημοσίευση του, ο Πολάκης υποστηρίζει ότι έχει φτάσει στα αυτιά του μια πληροφορία σχετικά με τα ονόματα πολιτικών και δημοσιογράφων στην Ελλάδα που χρηματοδοτήθηκαν από την αμερικανική υπηρεσία για να προωθήσουν συγκεκριμένα θέματα.

 Η ανάρτησή του έκανε λόγο για πιθανή δημοσιοποίηση αυτών των ονομάτων από το WikiLeaks, υπογραμμίζοντας ότι εάν οι φήμες ισχύουν, τότε οι εμπλεκόμενοι πρέπει να ετοιμαστούν να «ψάξουν εισιτήρια» για ταξίδια εκτός Ελλάδας.

Τι έγραψε η εφημερίδα Κυριακάτικη Kontra.

Η εφημερίδα Κυριακάτικη Kontra δημοσίευσε την Κυριακή ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ που αναφέρει την ύπαρξη λίστας με 500 ονόματα, που περιλαμβάνει πολιτικούς, δημοσιογράφους, εκδότες, καθηγητές πανεπιστημίου και οργανισμούς που έλαβαν σημαντικές χρηματοδοτήσεις από την USAID για να στηρίξουν αμερικανικά συμφέροντα στην Ελλάδα.

 Η εφημερίδα αναφέρει ότι πρόκειται για πακτωλό εκατομμυρίων δολαρίων που διατέθηκαν για την προώθηση διαφόρων ατζέντων που πολλές φορές βρίσκονταν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της στρατηγικής είναι το σχέδιο Ανάν για την Κύπρο, το οποίο θεωρήθηκε από πολλούς ότι ευνοούσε τα συμφέροντα της Τουρκίας και όχι της Ελλάδας.

Οι «μαύρες λίστες», σύμφωνα με το δημοσίευμα, περιλαμβάνουν επίσης γνωστούς τηλεοπτικούς σχολιαστές, εκδότες εφημερίδων, πρώην βουλευτές, δημοσιογράφους και στελέχη οργανισμών.

Ειδικότερα, μια ΜΚΟ, η Solidarity Now, αναφέρεται ως προνομιούχος στην συνεργασία της με την USAID.

Η αναφορά αυτή προκαλεί έντονο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη ΜΚΟ έχει συνδεθεί με πληθώρα προγραμμάτων που έχουν στόχο την κοινωνική υποστήριξη και την ενίσχυση της ένταξης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία.

Η διαφάνεια γύρω από τις χρηματοδοτήσεις της USAID έχει γίνει αντικείμενο συζητήσεων τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.

 Αρκετές φορές, οι χρηματοδοτήσεις αυτές αναφέρονται ως μέρος μιας στρατηγικής για την ενίσχυση της αμερικανικής επιρροής στην περιοχή.

Πολλές φορές τα προγράμματα αυτά επικεντρώνονται στην ενίσχυση της δημοκρατίας, της ανάπτυξης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ωστόσο, οι επικριτές τους υποστηρίζουν ότι οι χρηματοδοτήσεις της USAID είναι συχνά συνδεδεμένες με τη στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής για την προώθηση των δικών τους συμφερόντων σε χώρες του εξωτερικού.

Το 2023, η USAID χρηματοδότησε την εκπαίδευση 6.200 δημοσιογράφων και υποστήριξε 707 μη κρατικά ειδησεογραφικά πρακτορεία.

 Αυτά τα προγράμματα εντάσσονται στη στρατηγική της να ενισχύσει την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και την ελευθερία του τύπου σε χώρες της περιοχής.

Ωστόσο, το γεγονός ότι μεγάλα ποσά δόθηκαν σε διάφορους τομείς της ελληνικής κοινωνίας, οι οποίοι ήταν υπέρ της προώθησης αμερικανικών συμφερόντων, έχει δημιουργήσει έντονες αντιδράσεις και ερωτηματικά για την πραγματική φύση αυτών των χρηματοδοτήσεων.

Η ανάρτηση του Πολάκη έρχεται σε συνέχεια μιας σειράς αποκαλύψεων και ανησυχιών γύρω από τη διαχείριση της αμερικανικής βοήθειας και την πολιτική της USAID.

 Σύμφωνα με πληροφορίες, και άλλες χώρες έχουν εκφράσει αμφιβολίες για τον τρόπο με τον οποίο η USAID χρηματοδοτεί συγκεκριμένες ομάδες και οργανισμούς, με την υποψία ότι κάποιες χρηματοδοτήσεις ενδέχεται να εξυπηρετούν πολιτικά συμφέροντα αντί για την πραγματική ανάπτυξη.

Η συζήτηση γύρω από τη χρηματοδότηση μέσω της USAID αναδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και έλεγχο των εξωτερικών πόρων που διοχετεύονται σε χώρες όπως η Ελλάδα.

Η κριτική που ασκείται στην υπηρεσία αφορά τη στρατηγική χρηματοδότησης που, όπως υποστηρίζεται από πολλούς, εξυπηρετεί πολιτικά συμφέροντα και όχι κατ’ ανάγκη τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.

Η ανάρτηση Πολάκη, μαζί με τις αποκαλύψεις του ρεπορτάζ της Kontra, έρχεται να ενισχύσει τις ανησυχίες γύρω από την αμερικανική εξωτερική βοήθεια και το ρόλο της USAID στην Ελλάδα.

Η δημοσιοποίηση των συγκεκριμένων λιστών θα μπορούσε να φέρει στο φως τις σχέσεις μεταξύ των πολιτικών, των ΜΜΕ και των αμερικανικών συμφερόντων στην Ελλάδα, ενώ την ίδια στιγμή θα προσθέσει νέα διάσταση στη συζήτηση για τη διαφάνεια και την ηθική των χρηματοδοτήσεων αυτών.

Η εξελισσόμενη υπόθεση θα έχει σίγουρα σημαντικές συνέπειες, όχι μόνο για τη σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ, αλλά και για την αντίληψη του ελληνικού κοινού σχετικά με την εξωτερική παρέμβαση και τη διαφάνεια των οργανισμών που παρέχουν βοήθεια.

Τι δηλώνουν οι υπάλληλοι της USAID.

Ορισμένοι υπάλληλοι της USAID δέχτηκαν εντολή να καταστρέψουν διαβαθμισμένα έγγραφα και αρχεία προσωπικού, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις.

Παρά τις ανησυχίες, εκπρόσωπος της υπηρεσίας δήλωσε ότι η καταστροφή των εγγράφων ήταν μια συνήθης διαδικασία.

Η εντολή φέρεται να υπογράφηκε από την αναπληρώτρια εκτελεστική γραμματέα της USAID, Erica Carr.

Το απόγευμα της Τρίτης, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι στάλθηκε ένα σημείωμα σε αρκετούς υπαλλήλους σχετικά με την απόφαση να παραδοθούν τα γραφεία της USAID στην Ουάσιγκτον στην Υπηρεσία Τελωνείων και Συνόρων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής.

Σύμφωνα με την αναπληρώτρια γραμματέα Τύπου του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι, τα έγγραφα που ζητήθηκε να καταστραφούν ήταν παλιά, ενώ τα πρωτότυπα εξακολουθούν να φυλάσσονται σε ασφαλή συστήματα υπολογιστών.

Η ανακοίνωση προκάλεσε την κατάθεση δύο προσφυγών στη δικαιοσύνη για να σταματήσει η καταστροφή των εγγράφων, με δικηγόρους που εκπροσωπούν εργολάβους της USAID να ζητούν άμεση δικαστική απόφαση για τη διατήρηση όλων των εγγράφων που σχετίζονται με εκκρεμείς υποθέσεις.

Επίσης, οι δικηγόροι των δύο πλευρών δήλωσαν ότι δεν καταστράφηκαν τα αρχεία προσωπικού και δεν θα καταστραφούν άλλα έγγραφα χωρίς να ειδοποιηθεί το δικαστήριο.

Η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, μέσω Δημοκρατικών μελών της, επικοινώνησε με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και την USAID για να ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με την τήρηση των ομοσπονδιακών κανονισμών αρχειοθέτησης.

Η απόφαση αυτή, σύμφωνα με αναλυτές, έχει ως στόχο να περιορίσει τη λειτουργία της USAID ως ανεξάρτητης υπηρεσίας, στο πλαίσιο ευρύτερων προσπαθειών της κυβέρνησης Τραμπ να μειώσει τις δαπάνες για εξωτερική βοήθεια και να μειώσει το προσωπικό της υπηρεσίας.

Η Lauren Harper από το Freedom of the Press Foundation δήλωσε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για την καταστροφή των αρχείων από την USAID, σημειώνοντας ότι, σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό νόμο, οποιαδήποτε υπηρεσία επιθυμεί να καταστρέψει αρχεία πρέπει να έχει ειδική εξουσιοδότηση από τον Αρχειοφύλακα των Ηνωμένων Πολιτειών και να περάσει από μια αυστηρή διαδικασία έγκρισης.

Η υπόθεση της καταστροφής εγγράφων από την USAID, μαζί με τις αποκαλύψεις για τη χρηματοδότηση στην Ελλάδα, αναδεικνύει σοβαρά ζητήματα διαφάνειας και διαχείρισης των κυβερνητικών αρχείων.

 Αυτές οι ενέργειες δημιουργούν ανησυχίες για την επιρροή των εξωτερικών οργανισμών και την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η ανάγκη για αυστηρότερο έλεγχο και αναθεώρηση των διαδικασιών εξωτερικής βοήθειας και πολιτικής.

Έρευνα/Reportage

Κωνσταντίνα Ξανθοπούλου

Δημοσιογράφος.