Νέες ταυτότητες και προσωπικός αριθμός.

---

Νέες Ταυτότητες και Προσωπικός Αριθμός: Η Μετάβαση σε μια ψηφιακή εποχή και οι σκιές της

Από το αρχείο των πολιτικών δεσμεύσεων στο σήμερα των ψηφιακών μεταρρυθμίσεων, το ζήτημα των νέων ταυτοτήτων επιστρέφει στο προσκήνιο με ένταση, προκαλώντας έντονες κοινωνικές, πολιτικές και εκκλησιαστικές αντιδράσεις.

Του Γρηγόρη Γαλάνη / PublicRadio.

Ιστορική Αναδρομή: Ένα ζήτημα δεκαετιών

Η συζήτηση γύρω από τις νέες ταυτότητες στην Ελλάδα δεν είναι καινούργια. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της κατάργησης του θρησκεύματος από τις αστυνομικές ταυτότητες, ξεκίνησε ένας κύκλος αντιδράσεων και πολιτικής αντιπαράθεσης. Η τότε κυβέρνηση Σημίτη βρέθηκε αντιμέτωπη με τη σθεναρή αντίδραση της Εκκλησίας και μεγάλο μέρος της κοινωνίας, με εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες να συμμετέχουν σε συγκεντρώσεις και να υπογράφουν κατά της αλλαγής.

Έκτοτε, το ζήτημα επανέρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με κάθε προσπάθεια ψηφιακής αναβάθμισης να συνοδεύεται από προβληματισμούς περί προσωπικών δεδομένων, ηλεκτρονικής παρακολούθησης και συνταγματικών ελευθεριών.

Τι θα αλλάξει στην καθημερινότητα, με τις νέες ταυτότητες και τον προσωπικό Αριθμό

Το 2024, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την εφαρμογή των νέων ψηφιακών ταυτοτήτων, που θα ενσωματώνουν τεχνολογία RFID και θα φέρουν τον νέο Προσωπικό Αριθμό Πολίτη (ΠΑΠ). Ο ΠΑΠ θα αντικαταστήσει αριθμούς όπως το ΑΦΜ και ο ΑΜΚΑ, ενοποιώντας σε ένα ενιαίο ψηφιακό προφίλ την αλληλεπίδραση του πολίτη με το κράτος.

Στόχος είναι η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, η ενίσχυση της ασφάλειας και η μείωση της γραφειοκρατίας, καθώς ο ΠΑΠ θα χρησιμοποιείται για κάθε συναλλαγή με δημόσιες υπηρεσίες, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, και τράπεζες.

Τα θετικά της νέας ψηφιακής εποχής

Μεταξύ των πλεονεκτημάτων που προβάλλει η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης περιλαμβάνονται:

• Απλοποίηση διαδικασιών: Οι πολίτες θα μπορούν να διεκπεραιώνουν υποθέσεις χωρίς φυσική παρουσία.

• Ενίσχυση της διαφάνειας: Ο ενιαίος αριθμός περιορίζει την πιθανότητα πλαστοπροσωπίας και φοροδιαφυγής.

• Ευθυγράμμιση με ευρωπαϊκά πρότυπα: Οι νέες ταυτότητες είναι συμβατές με τις απαιτήσεις ασφαλείας της Ε.Ε.

• Ψηφιακή προσβασιμότητα: Διευκολύνεται η πρόσβαση σε υπηρεσίες μέσω της εφαρμογής Gov.gr Wallet.

Οι αντιδράσεις: Εκκλησία, κοινωνία και πολιτική αντιπολίτευση

Η Εκκλησία της Ελλάδος εξέφρασε επιφυλάξεις από πολύ νωρίς. Σε ανακοίνωσή της, σημειώνει ότι η εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού εγείρει ζητήματα σεβασμού της ανθρώπινης ελευθερίας και της θρησκευτικής ταυτότητας, τονίζοντας την ανάγκη «να διασφαλιστεί πως οι αλλαγές δεν πλήττουν την πνευματική και εθνική αυτοσυνειδησία του λαού».

Παράλληλα, ομάδες πολιτών, αλλά και συλλογικότητες με ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ιδιωτικότητα, έχουν ξεκινήσει διαδικτυακές καμπάνιες και δημόσιες παρεμβάσεις, κάνοντας λόγο για «ψηφιακό φακέλωμα».

Η αντιπολίτευση, ανάλογα με την πολιτική της τοποθέτηση, εκφράζει:

• Από την πλευρά της Αριστεράς: προβληματισμούς για τα δεδομένα που συγκεντρώνονται, την ασφάλεια των συστημάτων, αλλά και την ιδιωτικοποίηση ψηφιακών υπηρεσιών.

• Από την πλευρά της Δεξιάς (εκτός κυβέρνησης): την ανάγκη να διασφαλιστεί η θρησκευτική και εθνική ταυτότητα, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο το παραδοσιακό αξιακό πλαίσιο.

Πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση;

Η υλοποίηση της νέας ταυτότητας αναμένεται να έχει πολιτικό κόστος, ιδίως σε εκλογικές περιφέρειες με έντονο συντηρητικό και θρησκευτικό χαρακτήρα. Ήδη, βουλευτές της συμπολίτευσης δέχονται πιέσεις από τοπικές κοινωνίες, ενώ η εσωκομματική συνοχή δοκιμάζεται σε ήπιους αλλά διακριτούς τόνους.

Η κυβέρνηση επιχειρεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους, δίνοντας έμφαση στην τεχνοκρατική και ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος, ωστόσο δεν λείπουν οι υπόγειες εντάσεις.

Τα συμπεράσματα.

Το ζήτημα των νέων ταυτοτήτων και του Προσωπικού Αριθμού αποτελεί ένα πολύπλευρο κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα. Αν και παρουσιάζεται ως τεχνολογική αναβάθμιση, φέρει μαζί του ιστορικά φορτία, θεσμικές ευαισθησίες και ιδεολογικά ερωτήματα που δύσκολα απαντώνται μόνο με τεχνικούς όρους.

Το μέλλον της ψηφιακής ταυτότητας στην Ελλάδα θα κριθεί όχι μόνο από την ασφάλεια και τη λειτουργικότητα, αλλά και από το κατά πόσο θα πείσει τους πολίτες ότι σέβεται την ιδιωτικότητά τους και την ελευθερία τους.