Μεγάλος κίνδυνος,με ένα click.

Στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, όπου οι περισσότεροι τομείς της ζωής μας περνούν μέσα από το διαδίκτυο, οι ψηφιακές απάτες έχουν γίνει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τόσο οι απλοί χρήστες όσο και οι επιχειρήσεις.

 Από μηνύματα ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing) μέχρι απατηλές επενδυτικές πλατφόρμες και ψεύτικες e-shops, οι απάτες εξελίσσονται και γίνονται όλο και πιο πειστικές.

Το θετικό είναι ότι υπάρχουν τρόποι να τις αναγνωρίσουμε και να προστατευτούμε αποτελεσματικά.

Τι είναι μια ψηφιακή απάτη.

Οι ψηφιακές απάτες περιλαμβάνουν οποιαδήποτε απόπειρα εξαπάτησης που πραγματοποιείται μέσω ψηφιακών μέσων:

•  υπολογιστών
• κινητών τηλεφώνων
• emails
•  social media.

Σκοπός των επιτήδειων είναι συνήθως να αποσπάσουν προσωπικά δεδομένα, στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών, κωδικούς πρόσβασης ή και χρήματα.

Οι πιο συνηθισμένες μορφές ψηφιακής απάτης περιλαμβάνουν:

• Phishing: Αποστολή πλαστών emails ή μηνυμάτων που μιμούνται επίσημους φορείς (π.χ. τράπεζες) με σκοπό να οδηγήσουν το χρήστη σε ψεύτικες ιστοσελίδες για να του αποσπάσουν στοιχεία.
• Smishing: Ηλεκτρονική απάτη μέσω SMS που παραπέμπει σε επικίνδυνους συνδέσμους.
• Vishing: Απόπειρα εξαπάτησης μέσω τηλεφωνικής κλήσης από κάποιον που προσποιείται π.χ. υπάλληλο τράπεζας.
• Scam ιστοσελίδες και e-shops: Εταιρείες-«φαντάσματα» που υπόσχονται φθηνά προϊόντα και δεν τα αποστέλλουν ποτέ ή συλλέγουν στοιχεία πιστωτικών καρτών.
• Απάτες με επενδύσεις ή κρυπτονομίσματα: Υποτιθέμενοι «ειδικοί» ή πλατφόρμες που υπόσχονται τεράστιες αποδόσεις και εξαφανίζονται μόλις λάβουν τα χρήματα.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο.

Από εφήβους που σερφάρουν στα social media, μέχρι ηλικιωμένους που μόλις άρχισαν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, κανείς δεν είναι πλήρως προστατευμένος.

Παρ’ όλα αυτά, ορισμένες ομάδες πληθυσμού κινδυνεύουν περισσότερο, είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω περιορισμένης ψηφιακής εκπαίδευσης.

Οι ηλικιωμένοι, για παράδειγμα, είναι συχνά στόχος τηλεφωνικών απατών, ενώ οι νέοι πέφτουν θύματα μέσω πλατφορμών όπως το Instagram ή το TikTok.

Ιστορία θύματος .

Μια γυναίκα έλαβε ένα SMS που φαινόταν να προέρχεται από την τράπεζά της.

Το μήνυμα την ενημέρωνε πως η κάρτα της, είχε μπλοκαριστεί και την καλούσε να πατήσει έναν σύνδεσμο για επαλήθευση.

Επειδή περίμενε πακέτο,δεν ήθελε καθυστερήσεις και πάτησε τον σύνδεσμο, όπου συμπλήρωσε τα προσωπικά της στοιχεία σε μια ιστοσελίδα που έμοιαζε αληθινή.

Μέσα σε λίγα λεπτά, είδε ειδοποιήσεις για αναλήψεις και αγορές που δεν είχε κάνει.

 Της είχαν αφαιρέσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό.

‘Επειτα επικοινώνησε με την τράπεζα, μπλόκαρε την κάρτα και άλλαξε όλους τους κωδικούς.

Παρότι κατάφερε να πάρει πίσω μέρος των χρημάτων, το άγχος που βίωσε ήταν μεγάλο…εδώ να σημειωθεί πως η κυρία δεν ήταν μεγάλης ηλικίας.

Τρόποι αναγνώρισης μιας ψηφιακής απάτης.

Οι ψηφιακοί απατεώνες γίνονται ολοένα και πιο πειστικοί. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια κοινά σημάδια που πρέπει να σας βάλουν σε υποψία:

1. Υπερβολικά καλές προσφορές: Αν μια προσφορά φαίνεται «πολύ καλή για να είναι αληθινή», πιθανότατα είναι.
2. Επείγον ύφος: Μηνύματα που σας πιέζουν να ενεργήσετε άμεσα, π.χ. «Η κάρτα σας έχει μπλοκαριστεί – πατήστε εδώ», είναι σχεδόν πάντα απάτες.
3. Ανορθόγραφα ή κακο-διατυπωμένα μηνύματα: Τα emails απάτης συχνά έχουν γλωσσικά λάθη ή περίεργη σύνταξη.
4. Ύποπτοι σύνδεσμοι: Πριν πατήσετε σε κάποιο link, περάστε το ποντίκι από πάνω (χωρίς να κάνετε κλικ) και ελέγξτε αν ο σύνδεσμος οδηγεί σε επίσημο site.
5. Άγνωστοι αποστολείς: Ποτέ μην ανοίγετε αρχεία ή πατάτε σε συνδέσμους από αγνώστους.

Τρόποι προστασίας.

Η πρόληψη είναι το πιο δυνατό σας όπλο απέναντι στις ψηφιακές απάτες. Δείτε παρακάτω μερικά βασικά μέτρα προστασίας:

1. Εκπαίδευση και ενημέρωση.

Μάθετε να αναγνωρίζετε τους κινδύνους.

Διαβάστε άρθρα, παρακολουθήστε σχετικά βίντεο ή σεμινάρια και κρατάτε τον εαυτό σας και τους κοντινούς σας ενήμερους.

 Οι απατεώνες εφευρίσκουν συνεχώς νέες μεθόδους, επομένως η διαρκής ενημέρωση είναι σημαντική.

2. Χρήση ισχυρών και μοναδικών κωδικών πρόσβασης.

Χρησιμοποιείτε διαφορετικό και ισχυρό κωδικό για κάθε λογαριασμό και ενεργοποιήστε την επαλήθευση δύο βημάτων (2FA) όπου είναι διαθέσιμη.

Ένα password manager μπορεί να σας βοηθήσει να θυμάστε όλους τους κωδικούς με ασφάλεια.

3. Προσοχή στις προσωπικές πληροφορίες.

Μην μοιράζεστε προσωπικά στοιχεία, αριθμούς καρτών ή κωδικούς μέσω email, SMS ή τηλεφώνου, εκτός αν είστε 100% σίγουροι για την ταυτότητα του αποστολέα.

4. Χρησιμοποιήστε λογισμικό ασφαλείας.

Ενημερωμένο antivirus και firewall μπορούν να αποτρέψουν πολλές μορφές επιθέσεων και να σας ειδοποιήσουν για επικίνδυνες ιστοσελίδες ή αρχεία.

5. Ελέγχετε τακτικά τις κινήσεις στους λογαριασμούς σας.

Παρακολουθείτε τις τραπεζικές σας συναλλαγές για να εντοπίσετε τυχόν ύποπτες κινήσεις και να αναφέρετε άμεσα οποιαδήποτε παρατυπία στην τράπεζά σας.

6. Αξιολόγηση ιστοσελίδων πριν αγοράσετε.

Πριν αγοράσετε από ένα online κατάστημα, ελέγξτε αν έχει φυσική έδρα, στοιχεία επικοινωνίας, πολιτικές επιστροφής, και αξιολογήσεις από άλλους χρήστες.

Τι κάνετε εάν πέσετε θύμα απάτης.

Αν πιστεύετε ότι έχετε πέσει θύμα ψηφιακής απάτης, ενεργήστε άμεσα:

• Επικοινωνήστε με την τράπεζά σας για να μπλοκάρετε την κάρτα ή το λογαριασμό σας.
• Αλλάξτε άμεσα όλους τους κωδικούς σας.
• Καταγγείλετε το περιστατικό στην Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ή στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
• Ενημερώστε το περιβάλλον σας, ώστε να προστατευτούν και άλλοι.

Οι ψηφιακές απάτες είναι μια σύγχρονη απειλή που αφορά όλους μας.

Η τεχνολογία μπορεί να μας προσφέρει τεράστια οφέλη, αλλά χρειάζεται υπευθυνότητα και εγρήγορση στη χρήση της.

Με λίγη παραπάνω προσοχή και ενημέρωση, μπορούμε να αποφύγουμε τις παγίδες των επιτήδειων και να απολαμβάνουμε με ασφάλεια τις δυνατότητες του ψηφιακού κόσμου.

Έρευνα/Reportage

Κωνσταντίνα Ξανθοπούλου

Δημοσιογράφος.