Η ψηφιακή παγίδα.

Ο εθισμός των ανηλίκων στο διαδίκτυο είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα που παρατηρούνται στις σύγχρονες κοινωνίες, καθώς οι νέες γενιές μεγαλώνουν σε έναν κόσμο που «κυριαρχείται» από την τεχνολογία και την ψηφιακή επικοινωνία.

Η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι πλέον εύκολη και άμεση, κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες οι ανήλικοι να εκτεθούν σε περιεχόμενο που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για την ψυχική και κοινωνική τους ανάπτυξη.

Το διαδίκτυο προσφέρει πληθώρα δυνατοτήτων, από την εκπαίδευση και την ενημέρωση μέχρι την ψυχαγωγία και την κοινωνική δικτύωση.

Ωστόσο, όπως συμβαίνει με κάθε εργαλείο, η υπερβολική και αλόγιστη χρήση του μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα.

Που κάνει κακό ο εθισμός στο διαδίκτυο.

Ο εθισμός στο διαδίκτυο δεν είναι απλώς η υπερβολική χρήση του, αλλά περιλαμβάνει μια σειρά από συμπτώματα που επηρεάζουν αρνητικά:

•  Την καθημερινή ζωή των νέων
•  Τη σχολική τους επίδοση
• Τη κοινωνική τους ζωή
• Την ψυχική τους υγεία.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του εθισμού είναι η αδυναμία του ατόμου να περιορίσει τη χρήση του διαδικτύου, ακόμα και αν συνειδητοποιεί τις αρνητικές συνέπειες.

Οι ανήλικοι, λόγω της αναπτυσσόμενης ψυχολογίας τους και της ανάγκης για κοινωνική αποδοχή, συχνά «παγιδεύονται» σε έναν κύκλο συνεχούς χρήσης του διαδικτύου, που τους απομακρύνει από τον πραγματικό κόσμο και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Ένας σημαντικός παράγοντας που ενισχύει αυτόν τον εθισμό είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η επιρροή των social media.

Πλατφόρμες ευρέως γνωστές όπως το Facebook, το Instagram και το TikTok επιτρέπουν στους νέους να συνδέονται με φίλους και συνομηλίκους, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν πίεση για συνεχή ενημέρωση, κοινοποίηση προσωπικών στιγμών και αλληλεπίδραση με άλλους χρήστες.

Οι ανήλικοι συχνά αισθάνονται ότι πρέπει να είναι πάντα ενεργοί, για να μην χάσουν την κοινωνική επαφή και να διατηρήσουν την εικόνα τους στους φίλους και την κοινότητα τους.

 Αυτή η ανάγκη για συνεχή επικοινωνία και αλληλεπίδραση εντείνεται με την ταχύτητα των διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων και την άμεση ανατροφοδότηση μέσω «likes» και σχολίων, κάτι που ενισχύει τον εθισμό.

Έναν γύρο ακόμα.

Από την άλλη πλευρά, τα διαδικτυακά παιχνίδια αποτελούν επίσης σημαντική πηγή εθισμού για πολλούς νέους.

 Τα παιχνίδια αυτά έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να κρατούν τον χρήστη συνεχώς ενεργό, με αποστολές, επίπεδα και ανταμοιβές που τον ενθαρρύνουν να συνεχίζει να παίζει για ατελείωτες ώρες.

Η έντονη συμμετοχή σε παιχνίδια μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, καθώς οι νέοι μπορεί να παραμελήσουν τις κοινωνικές τους υποχρεώσεις και τις προσωπικές σχέσεις προκειμένου να ολοκληρώσουν τον επόμενο στόχο στο παιχνίδι.

Οι συνέπειες του εθισμού στο διαδίκτυο είναι πολλές και επικίνδυνες.

Τα προβλήματα στο σχολείο,αλλά και στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Στη σχολική ζωή, οι ανήλικοι μπορεί να παρουσιάσουν μείωση της απόδοσης και της συγκέντρωσης, αφού αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στο διαδίκτυο και λιγότερο στη μελέτη ή την προετοιμασία για το σχολείο.

Επίσης, η έλλειψη κοινωνικών αλληλεπιδράσεων στον πραγματικό κόσμο μπορεί να επηρεάσει τις δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας τους, καθώς και την ικανότητά τους να δημιουργούν και να διατηρούν σχέσεις εκτός του διαδικτύου.

Επιπλέον, ο εθισμός στο διαδίκτυο μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ψυχική υγεία των νέων.

Οι έρευνες δείχνουν ότι οι ανήλικοι που περνούν πολύ χρόνο στο διαδίκτυο είναι πιο επιρρεπείς σε κατάθλιψη, άγχος και κοινωνική απομόνωση.

Η συνεχής σύγκριση με τα «ιδανικά» πρότυπα που προβάλλονται στα κοινωνικά δίκτυα ενδέχεται να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανασφάλεια.

Η επίδραση του cyberbullying.

Σπάνια μεν,αλλά υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο, οι ανήλικοι μπορεί να εκτεθούν σε διαδικτυακό εκφοβισμό (cyberbullying), ένα φαινόμενο που έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς οι επιθέσεις αυτές συμβαίνουν σε ένα χώρο που είναι δύσκολο να παρακολουθηθεί από τους γονείς ή τους δασκάλους.

Το «σερφάρισμα»,πρέπει να μπει σε καλούπια.

Η πρόληψη και η αντιμετώπιση του εθισμού των ανηλίκων στο διαδίκτυο απαιτεί την συνεργασία γονέων, δασκάλων και άλλων φορέων της κοινωνίας.

 Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ισχυρή επικοινωνία με τα παιδιά τους και να επισημαίνουν τη σημασία της ισορροπίας μεταξύ διαδικτυακής και πραγματικής ζωής.

Η δημιουργία ενός ανοιχτού διαλόγου σχετικά με τους κινδύνους του διαδικτύου και η ανάπτυξη στρατηγικών για την ασφαλή χρήση του είναι κρίσιμη για την προστασία των ανηλίκων.

Αναγκαία είναι επίσης η ενίσχυση της εκπαίδευσης για την ασφαλή και υπεύθυνη χρήση του διαδικτύου, τόσο στο σχολείο όσο και στην οικογένεια.

Η ενημέρωση για τις συνέπειες της υπερβολικής χρήσης, η εκπαίδευση για τη διάκριση αξιόπιστων από μη αξιόπιστες πληροφορίες, καθώς και η ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοπειθαρχίας είναι βασικά βήματα για την πρόληψη του εθισμού.

Παράλληλα, η θεσμοθέτηση και εφαρμογή κανόνων για τον περιορισμό του χρόνου οθόνης και η συμμετοχή των γονέων στον διαδικτυακό κόσμο των παιδιών τους είναι σημαντικά μέτρα για την αποτροπή των αρνητικών συνεπειών.

Συνοψίζοντας, ο εθισμός των ανηλίκων στο διαδίκτυο είναι ένα σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο που απαιτεί την άμεση και συντονισμένη δράση όλων των εμπλεκομένων φορέων.

 Η σωστή καθοδήγηση, η ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων και η ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτορύθμισης είναι κλειδιά για την προστασία των νέων από τις αρνητικές επιπτώσεις του διαδικτύου, διασφαλίζοντας έτσι ένα υγιές και ισχυρό μέλλον για την κοινωνία.

Έρευνα/Reportage

Κωνσταντίνα Ξανθοπούλου

Δημοσιογράφος.